CECHY MAKROSKOPOWE
|
Owocniki bulwiaste, o nieregularnych, guzowatych kształtach. Guzowatość spowodowana jest licznie występującymi zagłębieniami, ostiolami i pseudoostiolami umiejscowionymi w całym owocniku. Ostiola mogę sięgać w głąb, aż do środka owocnika lub mieć głębokość zaledwie kilku milimetrów. Dojrzałe owocniki osiągają wielkość 3-9 cm, choć w polskich warunkach znajdowane są okazy na ogół mniejsze – nie przekraczające średnicy 2-5 cm. Powierzchnia owocnika czarna, rzadziej czarnobrązowa, pokryta brodawkami. Brodawki drobne, płaskie o regularnych piramidalnych kształtach, pięcio- lub sześciokątne. Gleba owocników najpierw przeźroczysta, biaława, potem szarawa. U dojrzałych owocników ochrowa, żółtawa – w późnym stadium dojrzałości żółto-brązowa. Gleba poprzecinana licznymi, białymi, nieregularnymi żyłkami tworzącymi marmurkowaty wzór. Miąższ twardy, zwarty, o przyjemnym smaku i intensywnym, drażniącym, bitumicznym zapachu. Zapach owocników w późnym stadium dojrzałości odstręczający, nieprzyjemny, wyraźnie różny od zapachu innych, podobnych gatunków czarnych trufli.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki T.bellonae
|
Perydium 150-300 μm, pseudoparenchymatyczne, zbudowane z kulistych komórek o średnicy 10-25 μm. Komórki w piramidalnych brodawkach wybarwione na czarno, w głębszych warstwach owocnika bledsze, aż do hialinowych. Worki gruszkowate, rzadziej owalne lub kuliste na krótkich trzonkach. Wielkość worków 70-115 x 65-100 μm. Worki 2-6 zarodnikowe, rzadko 1-zarodnikowe. Zarodniki kuliste, rzadko krótkoowalne – najczęściej kiedy w worku występują 1-2 zarodniki, żółtawe do żółto-brązowych. Wielkość zarodników zmienna, zależna od ich ilości w worku, 21-45 μm, Q=1,0-1,2. Zarodniki pokryte grubościenną siateczką o dużych, wielokątnych alweolach – najczęściej w pełni zamkniętych, o średniej wielkości 4-8 μm. Kąty siateczki wyciągnięte w wyraźne, grube kolce o długości 3-5 μm.
 |
 |
 |
Przekrój perydium
|
Zarodniki w workach |
Dojrzałe zarodniki |
|
SIEDLISKO
|
Siedliska Tuber bellonae niemal zawsze pokrywają się z siedliskami innych czarnych trufli T. aestivum lub T. mesentericum. Zaledwie jedno stanowisko z pięciu odkrytych w Polsce było jednogatunkową oazą, gdzie poza T. bellonae nie stwierdzono występowania innych gatunków czarnych trufli. (Wyżyna Śląska – DF 02, Psary k. Tarnowskich Gór, Październik 2011) Tuber bellonae występuje w glebach o dużej zawartości węglanu wapnia. Najczęstszym partnerem mikoryzowym jest Fagus sylvatica, Carpinus betulus oraz Corylus avellana. Owocniki wyrastają 1-5 cm pod powierzchnią gleby, a w miejscach pokrytych grubą warstwą liściastej ściółki często na jej granicy. Dojrzałe owocniki można znaleźć od lipca do października. |
WYSTĘPOWANIE
|
Uznawany za typowo śródziemnomorski gatunek, został stwierdzony na szeregu stanowisk w Europie Południowej, choć nigdzie nie jest on gatunkiem częstym. Z krajów Europy środkowej pochodzą pojedyncze stanowiska, między innymi z Węgier i Słowacji. Polskie znaleziska są na obszarze Europy najdalej na północ wysuniętymi stanowiskami tego gatunku.
Wyżyna Przedborska - DE 59, Dobromierz k. Przedborza, Sierpień 2007
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DE 96, Ludwinów k. Złotego Potoku, Lipiec 2008
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 58, Będkowice k. Krakowa, Październik 2010
Wyżyna Śląska – DF 02, Psary k. Tarnowskich Gór, Październik 2011
Wyżyna Kielecka – EE 83, Chęciny k. Kielc, Sierpień 2017 |
UWAGI
 Porównanie powierzchni owocnika T. aestivum i T.bellonae
|
Tuber bellonae została odkryta na obszarze Polski w 2007 r. W ciągu kilku następnych lat odkrywano nowe stanowiska (Ławrynowicz, Krzyszczyk, Fałdziński 2008) na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, a także na Wyżynie Kieleckiej, Przedborskiej, Śląskiej i Niecce Nidziańskiej. Tuber bellonae jest gatunkiem znacznie rzadszym niż inne gatunki czarnych trufli. Pozycja taksonomiczna tego gatunku nie jest jasno określona. Tuber bellonae charakteryzuje się zespołem cech pośrednim, pomiędzy cechami Tuber aestivum oraz Tuber mesentericum. Z tego względu często jest ujmowana jako odmiana lub synonim wyżej wymienionych gatunków. Choć T. bellonae należy do grupy jadalnych trufli, z uwagi na zbyt intensywny, drażniący aromat praktycznie nie ma znaczenia gospodarczegoi. Polska nazwa gatunku to trufla pośrednia. |
